Vandaag is het International Day of Listening. Een initiatief om bewustzijn te creëren voor de plaats die luisteren in ons leven inneemt. ‘To foster better listening in all phases of life, in all contexts, and all around the world’, is een van de doelen van de organisatie.
Prachtig ideaal, en het is inderdaad zo dat we in een praatcultuur leven, niet in een luistercultuur. Je merkt dat aan kleine dingen. Aan hoe we spreekvaardigheid waarderen (i.t.t. luistervaardigheid), dat we kinderen op school ondersteunen om zich verbaal te uiten, maar nauwelijks bij het luisteren (naar zichzelf, anderen, hun leefomgeving). Dat we bij conflicten snel grijpen naar de dialoog voor EHBO. Je merkt het aan de ongemakkelijkheid bij stiltes in een gesprek. Aan hoe hongerig iedereen is om gehoord te worden. Aan hoe we stille luisteraars aansporen ook eens iets te zeggen. Aan je associaties bij het woord communiceren (praten!).
Terwijl in luisteren zo veel potentie zit. Meer dan we ons realiseren. Die oneindige potentie van luisteren is voor mij de schoonheid ervan. Het is bijvoorbeeld de toegangspoort tot het vinden van creativiteit, het hervinden van flow, tot je eigen wijsheid, en vooral ook tot plezier.
Ik vermoed dat velen van ons bij het woord luisteren een moeten-associatie hebben opgelopen (die zit ook in mijn systeem), waardoor luisteren als een opdracht is gaan klinken. Zo’n associatie ontstaat al vroeg, als kind leren we te luisteren naar ouders, opvoeders, leerkrachten. Dat dient een doel natuurlijk, alleen is het geen leren luisteren, maar leren gehoorzamen.
Wat ik zelf steeds meer ben gaan inzien, is dat je door te praten gemakkelijk het veld van ‘doen’ betreedt, van actie ondernemen om een situatie te veranderen (helpen, oplossingen bedenken, troosten, beargumenteren, uitpraten, stilte vullen). En luisteren eerder het domein van niet-doen is. Van openstaan voor wat er komt, van ontvangen, van niet-weten, van de natuur haar gang laten gaan. Ik chargeer, want praten kan ook een geïnspireerde beweging zijn, niet gestuurd door angst of de wil iets te veranderen. En zwijgen is niet hetzelfde als luisteren. Als zwijgen passief-agressief van aard is, dan is het een vorm van doen.
Wat zou helpen om onze luistervaardigheden te verbreden en verdiepen, en vooral: daar zin in te krijgen, is simpelweg de voordelen ervan in te zien en zelf te gaan ervaren.
Ik hoop daar straks een bijdrage aan te kunnen leveren, gebaseerd op mijn eigen ervaringen. Achter de schermen werkt er een heel team mee aan dit project (mijn dank is nu al oneindig!). Het is bijna tijd geworden er meer over te vertellen. Binnenkort!
The International Day of Listening vindt sinds 2016 plaats op de derde donderdag van september en is een initiatief van de International Listening Association.